Sólido Líquido Gasoso

Prólogo Estado Crítico 2016

Estado en constante movemento, fluído incansábel, inesgotábel, permanentemente cambiante. Estamos sen estar. Estado sinestésico, paradóxico, urbano, costumista, simbólico, naturalista, mestiza combinación. Estacións sen reloxo. Estado rebelde, escultórico, pictórico, distópico, asintótico, videográfico, fotográfico, radiográfico, anárquico. Estatus sen sentido. Estado ponderado, deconstructivo, ruidosamente silencioso, minusculamente grandioso, xove, vivo, intuitivo. Estadio sen limiar. Estado de busca, de feitos, de chegada para a partida, de alerta, de ida, de fuxida, de alegría, de creatividade, de sorpresa, independente, radical, ilimitado, reactivo, libre, alternativo, vibrante, locuaz, splash! splash! splash! Estamos só ao falar.

No ano 1955, cando aínda os ouvidos da xente se estaban a recuperar do silencio provocado polas bombas atroces da segunda guerra mundial, un mozo, J. L. Austin, catedrático de filosofía en Oxford, entraba nas aulas da xa prestixiosa Universidade de Harvard para ditar unha serie de conferencias sobre teoría da linguaxe, que serían publicadas postumamente, no ano 1962, baixo o título How to do things with words. A tese fundamental defendida por este autor viña a dicir que nalgúns casos semella que cando se pronuncia unha frase, unha palabra, dentro dun contexto determinado, aquela non se limita a describir o que se está a facer e menos aínda o que se ten feito ou o que se vai facer, senón que coa súa pronuncia xa se está a facer. Así, sinala Austin, cando alguén di “nomeo este barco ‘Queen Elizabeth’” mentres esmaga a botella no casco do buque, non se está a constatar que algo é verdadeiro ou falso, non está a informar sen máis sobre o que está a acontecer, estase facendo algo. Austin propuxo chamarlle a este tipo de enunciados “oracións performativas” (performative sentences) ou “enunciados performativos” (performative utterances). Esa denominación deriva, por suposto, do termo inglés to perform, o verbo que naturalmente tende a utilizarse combinado co substantivo an action (acción). Este termo indica que na emisión da oración está a representación dunha acción, o que xeralmente non é considerado cando simplemente se di algo. Outros termos poden suxerir o que se quere nomear coa verba “performativo”. Por exemplo, moitas expresións performativas son contractuais (“eu aposto que”, en expresión inglesa, “I bet”) ou declarativas (“Declaro a guerra”, en expresión inglesa, “I declare war”). Sen embargo, ningunha delas abarca o que o termo “performativo”. Un termo técnico que se aproxima a este é quizais o de “dispositivo” (operative), tal é como é usado polos xuristas para referirse a aquela parte, por exemplo, aquelas cláusulas, que serven para efectuar a transacción, o que é o seu principal obxecto, e onde o resto do documento meramente relata as circunstancias nas que a transacción é efectuada. Pero “dispositivo” (operative) ten outros significados, que non se corresponden co que realmente se quere chegar a dicir.

Se hai algún lugar para a performatividade, ese é a Universidade. A aula universitaria é o espazo no que a palabra amosa o seu poder transformador. Nel, o docente transmite coñecementos, expón e resolve, se é preciso, problemas, pero sobre todo, fala. E cando fala muda o estado de cousas. A nosa acción coma universitarios está na palabra, na nosa palabra vertida en cada artigo científico, en páxinas de divulgación, en discursos, e sobre todo, perante o alumnado. A consciencia deste feito leva o peso da responsabilidade que sentimos (ou alomenos deberiamos sentir) na nosa función cotiá. A aula é todo menos un mero trámite. O quefacer diario do ensino, unido ás veces á incomprensión social do fenómeno docente, ou ao insuficiente recoñecemento do mesmo non pode levarnos nunca ao conformismo, ao rutineiro, á simplificación. Porén, no grande escenario da aula non hai que agardar por nada, por ninguén. Alí debemos saber que nós estamos a falar e, xa que logo, nós estamos a facer.

A sala Alterarte é un vaso, unha ola, un tupperware, un recipiente transparente que permite ao espectador ver como as “cousas” van cambiando de estado. Despéganse as mans do cristal coma ventosas de ra para ollar a “contorna” de Lidia, Olaia e Julia. O vidro convértese en lupa para descubrir que “ceci n’est pas un mur” graffiteado por Marcos Covelo. Ficamos quedos, “silencio, case en branco”, para escoitarmos a Maya e Marta. Reflíctese a luz tenue dos cadros nun “afterglow” borgiano seguindo a estela de María Covadonga. Sentimos a vibración dentro da botella do eco “transtranstranscendendo…” da voz de Dana Díaz. No seu interior van quedando “mozas, amigos e cans” de José Luis Torrico. E así imos “sustentando a tremoia” de Rosalía Pazo para facer “biopsia dun chasco” con David Crespo. Dentro, no interior, “anónimo e outras falcatruadas”. Finalmente, Buciños e compañía berran “alto!: reivindicamos a forma”. E así, todo volta a empezar.

 

En Ourense, a 9 de abril de 2016

Virxilio Rodríguez Vázquez

Vicerreitor do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

Os teus ollos dende o tren

PRESENTACIÓN DA “BANDA DAS CRECHAS”, CONCERTO DE NADAL DO CAMPUS DE OURENSE, UVIGO, SALA MARIE CURIE DO EDIFICIO POLITÉCNICO, 15 DE DECEMBRO DE 2015, ÁS 20:00 H.

 

Naquel tren que cruzaba a península de leste a oeste, as estacións sucedíanse con ritmo acompasado, case que imperceptible. Os seus ollos negros fuxían de cando en vez pola fiestra para ver paisaxe e imaxinar mundo, antes de retornar á folla en branco na que a intermitencia do cursor semellaba ser unha sutil chamada de atención. Voltar ao traballo era voltar aos libros, á listaxe bibliográfica, á sistemática do índice, á revisión dos artigos, aos anos de dedicación lonxe da casa, lonxe de todo. Sen embargo algo mudara, estaba en movemento. Entón, sentiu o impulso, escribir. Primeiro foron liñas torpes, un tanto dubitativas, que precisaban relecturas detidas, longas, nerviosas. Mais co paso do tempo o texto foi fluíndo, natural, inmediato, case líquido. Os ollos negros afeitos á banda sonora das historias dos vellos que subían en preferente e pasaban horas falando sen pausa, acabaron por necesitar aquel escritorio singular para producir. Fiestra, por favor, que sexa o 29V, onde haxa mesa, precísoa para o meu computador, as miñas postais, a miña libreta, o meu espazo. No fío musical do vagón sonaba a Banda das Crechas, que combinaba música galega con cumbia colombiana, e así os pés comezaban a bailar clandestinos, coma sen querer. Verde intenso. Unha selva. Auga caendo en fervenzas. Penedos e ruídos de mañá. Cidade. Amencer. Unha noite máis. Jet Lag. ¿A onde ha chegar este tren?

Remata o 2015 no que a Universidade de Vigo cumpre 25 anos de existencia. Miramos ao futuro, e neste Campus de Ourense decidimos abrir un claro na selva, imaxinar un Macondo no que habitar polo menos cen anos máis, e non precisamente en soidade. Por iso, hoxe, coma cada curso, convocámosvos a esta celebración comunitaria en forma de concerto co fin de seguir a abrir pasos, vías, raís polos que nunca deixe de transitar este tren.

 

En Ourense, a 10 de decembro de 2015

Virxilio Rodríguez Vázquez

Vicerreitor do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

 

Díptico. Concerto nadal. 2015. pdf

Á procura de UNISON

PRESENTACIÓN DE “UNISON, MÚSICA NO CAMPUS”, PROGRAMA ESTABLE DE MÚSICA NO CAMPUS DE OURENSE, UVIGO, 21 DE SEPTEMBRO DE 2015

 

A Universidade debe ser o espazo de produción cultural máis importante dun pobo. Nel, as científicas e os científicos do país dedican as súas vidas a coñecer canto nos rodea e o que somos; nel construímos futuro a partir dos recursos máis valiosos; dende el transferimos á cidadanía todo canto acadamos, canto xeramos, canto sabemos.

Mais a Universidade é tamén o espazo da creación en todas e cada unha das súas múltiples formas. Neste Campus de Ourense, dende hai xa vinte cinco anos, foméntase e atráese a capacidade creativa, próxima e afastada, profesional e amateur, ortodoxa e heterodoxa. E así, calquera que bote a ollada cara atrás, atopará as probas dunha tarefa titánica de programación cultural que sumou e continúa a sumar dentro e fóra, para ben de toda a comunidade.

Hogano, o Campus de Ourense conta cunha programación da chamada extensión universitaria consolidada, que queremos, no entanto, seguir mellorando e completando. O espectador que se achegue ao ronsel de actividades previstas dende esta Vicerreitoría poderá identificar con facilidade os bloques artísticos nos que queremos ter presenza. Así, hai un apartado para as artes escénicas, danza e teatro, constituíndo este último a nosa punta de lanza con nomes propios como Maricastaña, Cordelia e Rosaura; hai un apartado para as artes plásticas, avalado polos recentemente cumpridos dez anos da Sala Alterarte; e agora, neste curso 2015-2016, propoñémonos tamén dar cabida, con maiúsculas, á música, poñendo a andar un novo programa: UNISON.

UNISON é o nome que recibe o programa musical que con vocación de estabilidade e permanencia se organiza dende a Vicerreitoría do Campus de Ourense para todo o curso académico. Haberá un ciclo de concertos por cuadrimestre, coa pretensión de ofrecer unha actuación musical cada mes nalgún espazo do Campus de Ourense. Achegaremos propostas diferentes no que a estilos musicais se refire, transitando dende o pop ao folk, pasando pola clásica, visitando o rock, a música tradicional, o blues, e cantos outros xéneros poidades e queirades imaxinar. Música interxeracional, na que se combinarán artistas e grupos xa consolidados con novas realidades ou proxectos incipientes. UNISON será unha fiestra para a música feita en Galicia, sempre aberta ao mundo, aberta a coñecer -a partir da propia realidade- outras formas de facer e de sentir.

UNISON fálanos, pois, dunha conxunción de xentes diversas que se xuntan formando unha mesma voz. UNISON suxírenos a forza universal do propio son, do orixinal, do diferente. UNISON reivindica a pertenza ao territorio ao que nos une o palpitar de cada notación musical. UNISON é unha chamada á cidadanía para que se apropie da súa Universidade, visitándoa en cada un dos concertos. UNISON reafírmanos na nosa identidade como universitarias e universitarios, sempre ao servizo da sociedade na que nos inserimos.

Agardamos que vos sumedes ao UNISON, asistindo, participando en cada actuación musical, pero tamén suxerindo as propostas musicais que vos gustaría que a Universidades de Vigo, neste Campus de Ourense, incorporase ao programa nas súas sucesivas edicións. Estaremos atentos, pois, aos desexos que nos fagades chegar a vicou@uvigo.es. Mentres, aquí atoparedes os primeiros pasos deste camiño que queremos construír ao unísono convosco.

Virxilio Rodríguez Vázquez

Vicerreitor do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

En Ourense, a 21 de setembro de 2015

Presentación UNISON 2015.pdf

Ante a luz que adormece

PRESENTACIÓN DO “8.º FESTIVAL INTERNACIONAL DE TEATRO DE OURENSE”, OURENSE, DO 2 AO 12 DE OUTUBRO DE 2015.

On: a pantalla devólveo todo. Hoxe, sen deglutir, ás 15:00 h., ás 21:00 h., cando a acendas, verás valados, trens que chegan ou non chegan, miradas atónitas de cativos xigantes, superviventes, verás berros e lanzas, o horror que coma un búmerang sempre regresa á casa.

Off: ao apagar as luces, cando a escena escurece, na sala espida, na soidade da platea, comezan a repetirse coma rumoreos as palabras que nos salvan: poesía, liberdade, amor… mentres, os teus ollos seguen a espreitarme.

Nos comezos deste século XXI, incrédulos ante o que está a pasar diante das nosas facianas, apagamos as luces nun recuncho do Campus de Ourense da Universidade de Vigo para, alongando os nosos pescozos como xirafas, poder mirar, un ano máis, á realidade fito a FITO.

En Ourense, a 21 de setembro de 2015

Virxilio Rodríguez Vázquez

Vicerreitor do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

Acto de graduación da III promoción do Grao en Dereito do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

DISCURSO VICERREITOR DO CAMPUS DE OURENSE DA UNIVERSIDADE DE VIGO NO ACTO ACADÉMICO DE GRADUACIÓN DA III PROMOCIÓN DO GRAO EN DEREITO DO CAMPUS DE OURENSE DA UNIVERSIDADE DE VIGO, 5 DE XUÑO DE 2015

Sr. Decano da Facultade de Dereito da Universidade de Vigo, Sr. Decano da Facultade de Dereito da Universidade de Santiago de Compostela, Sr. Vicedecano da Facultade de Ciencias Xurídicas e do Traballo da Universidade de Vigo, Sra. Vicedecana da Facultade de Dereito da Universidade de A Coruña, Sra. Directora do Departamento de Dereito Privado, Profesor Doutor Gómez Segade, Prof. Dr. Espada Recarey, copadriño de promoción, Sra. Directora da Escola Superior de Enxeñaría Informática, Sra. Decana da Facultade de Ciencias Empresariais e Turismo, Sra. Vicedecana da Facultade de Ciencias, Sras. Vicedecanas e Secretaria da Facultade de Dereito, ex Decanos e Decanas da Facultade de Dereito, Directora da Escola de Enfermaría, Claustro de profesores, persoal de administración e servizos, alumnado, autoridades, señoras e señores.

Neste 2015 a Universidade de Vigo está a cumprir 25 anos de existencia. Foi no ano 1989 cando culminou o proceso que conduce á creación das Universidades de A Coruña e Vigo, que entón se suman á secular Universidade de Santiago de Compostela. Iníciase no ano 1990 un camiño propio, da man do daquela Reitor da Universidade de Vigo, o Prof. Dr. D. Luis Espada Recarey, que hoxe nos honra coa súa presenza e a quen agradezo moito, moitísimo que estea aquí connosco. Neste período de tempo, no que á fronte da institución estiveron 4 Reitores máis, José Antonio Rodríguez, Domingo Docampo, Alberto Gago e Salustiano Mato, cos seus respectivos equipos, esta Universidade ten experimentado cambios extraordinarios, unha transformación en positivo que, seguramente para moitos, era daquela inimaxinable.

Hoxe, a Universidade de Vigo conta con tres Campus consolidados en tres cidades de referencia, Ourense, Pontevedra e Vigo. Ten máis de 22.000 estudantes e xestiona un orzamento de 165 millóns de euros anuais. Conta con 1593 profesores e investigadores e con 744 persoas de administración e servizos, que desempeñan a súa principal actividade nun total de 21 centros propios, aos que hai que sumar aínda os centros adscritos.

Somos unha Universidade con titulacións consolidadas, auténtica referencia no ámbito estatal, e cunha investigación de excelencia en moitos ámbitos de coñecemento, como queda referendado no feito de que por terceiro ano consecutivo, a Universidade de Vigo teña entrado no ránking Times Higher Education das 100 mellores universidades do mundo con menos de 50 anos, ocupando o posto 88 ano. Camiñamos cara a internacionalización, non só facilitando as estadías dos nosos propios estudantes a través de distintas clases de bolsas, senón tamén dos cada vez máis numerosos convenios bilaterais con decenas de universidades. Interactuamos co tecido empresarial e coas institucións a través dos convenios de cooperación educativa que permiten que o alumnado realice prácticas externas no último curso de grao e experimente xa durante os seus estudos, o exercicio da profesión. Pero tamén queremos darlles continuidade a través de formación específica con títulos de mestrado, programas de doutoramento, ou creando fiestras de oportunidade como por exemplo os Premios INCUVI-Emprende, cos que fomentamos o emprendemento e a creación de novas empresas por parte do alumnado de último ano ou recén egresados.

Somos unha Universidade comprometida co País, con Galicia, por iso entendemos que as tres Universidades e os sete campus que conformamos o Sistema Universitario Galego, debemos buscar equilibrios e puntos de entendemento para sermos máis útiles á sociedade á que nos debemos. A este fin responde o proceso de especialización por Campus, iniciado hai aproximadamente dez anos atrás coa posta en marcha do Campus do Mar, no Campus de Vigo, xa plenamente consolidado, e continuando ao amparo da Lei 6/2013, de 13 de xuño, do Sistema Universitario de Galicia, co Campus da Auga, no Campus de Ourense, e máis recentemente co Campus Crea, en Pontevedra.

Neste Campus de Ourense, que ademais de manter as titulacións actuais aspira a seguir medrando, queremos converternos en referencia en materia de auga, medio ambiente e desenvolvemento sostible. Son xa bastantes os títulos de grao e posgrao que están enmarcados nesta liña, estamos a traballar nun programa de doutoramento específico para o campus que teña como eixo central a auga, son moitos os grupos de investigación que están a desenvolver aquí o seu traballo, está en marcha o I Congreso Internacional da Auga, que se celebrará no mes de setembro deste ano en Ourense, e que quere ser un foro científico estable nesta cidade. Hai que salientar que neste proceso están implicados todos os centros, os seis que hoxe configuran o Campus, pero tamén aqueles que se incorporarán ou se crearán. Entre todos eles, a Facultade de Dereito segue a sumar grazas ao esforzo colectivo do profesorado e persoal de administración que a integra, liderado por un equipo decanal comprometido e xeneroso. Así, tras a implantación no curso 2009/2010 do grao en Dereito, a mellora ten sido constante, chegando recentemente á modificación do plano de estudos para corrixir, en parte, aqueles puntos que precisaban melloras, e creando a Mención de “Unión Europea e Desenvolvemento sostible”, incorporándose, xa que logo, ao proxecto de futuro para este Campus. Nesa mellora continua, esta Facultade xunto coa Facultade de Ciencias Empresariais e Turismo amosáronnos como o camiño do entendemento pode xerar sinerxías que redundan en beneficio da institución e, o máis importante, do alumnado. E así, dende o presente curso, impártese a simultaneidade dos Graos de Dereito e Administración e Dirección de Empresas, configurados de tal xeito que un estudante pode obter os dous títulos universitarios nun período de cinco anos.

Somos unha Universidade forte, consciente de que con menos temos que facer máis, cunha cultura do esforzo única e que sumando imaxinación e competencia, tentamos crear instrumentos que nos permitan salvar os enormes, poderíase dicir, xigantescos obstáculos que hoxe en día, e xa van uns cantos anos, constitúen as limitacións á contratación no sector público, a taxa de reposición do 50%, ou a contención do gasto no Capítulo I contemplados nas leis de orzamentos do Estado e da Comunidade Autónoma de Galicia para este ano 2015. Esta Universidade cumpre sobradamente cos requisitos establecidos na Lei de estabilidade orzamentaria e sustentabilidade financeira. Somos unha Universidade solvente, cunha plantilla docente e investigadora xoven, que precisa de promoción, que precisa medrar. E esta necesidade de consolidación e captación de persoal hai que entendela con carácter instrumental, na visión de que a Educación de alto nivel, a investigación, a innovación que nós xeramos é o único que nos pode salvar como sociedade.

Mentres tanto temos que seguir cara adiante, tendo en conta o traballo que realizaron a prol desta institución dende diferentes postos e, tamén, con diferentes ópticas, os que nos precederon. Aquí representados magnificamente polos 5 decanos e decanas que nalgún momento lideraron esta Facultade de Dereito e aos que queremos recoñecer neste acto. Facultade de Dereito da que forma parte xa, para sempre, o Prof. Dr. Gómez Segade, que vén incorporarse a un claustro honorífico cheo de estrelas do Dereito. Benvido a esta túa casa.

Temos que seguir cara adiante, na certeza de que o papel que nos corresponda desempeñar nun determinado momento é efémero, pero coa conciencia de sentirnos durante ese tempo imprescindibles, pois é así como esta Universidade avanza. Temos que seguir cara adiante, porque o compromiso de servizo público que asumimos non debe verse quebrado por nada, nin por ninguén, xa que está por riba de todas as cousas. Temos que seguir cara adiante porque da Universidade, desta Universidade depende, en definitiva, todo un futuro.

Dixen.

 

En Ourense, a 5 de xuño de 2015

Virxilio Rodríguez Vázquez

Vicerreitor do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

 

Xerando actitude

PRESENTACIÓN DE “TREIXADURA” E “CANTIGAS E AGARIMOS”, CONCERTO CONMEMORATIVO DOS 25 ANOS DA UNIVERSIDADE DE VIGO, TEATRO PRINCIPAL DE OURENSE, 14 DE MAIO DE 2015, ÁS 20:30 H.

 

As mimosas cubrían cun manto marelo o comunal todo. Na tardiña, el, aínda neno, lanzou ao vento o derradeiro feixe de herba e despois, dun chimpo, subiu ao carro. En silencio, a parella de bois comezou a andar paseniño, deixando atrás a viña da Aira. Atravesaron o campo da festa, xiraron á esquerda e continuaron ata a fonte da que caía un fío de auga mentres comezaba a apertar a calor de maio. Con tento, foron serpeando entre as casas de pedra. Os figos querían agromar na árbore que case invadía o camiño. Tellas caídas. O patio, deserto. No balcón puido ver o millo a secar e as sabas brancas ao clareo. Ao fondo, a cerdeira xa salpicada de vermello e, máis alá, o cabaceiro de madeira vella. Suspirou. O carro pareceu xemer. Escoitou á moa bater no gran… Habían estar alá embaixo, pensou. Comezaban a caer pingas de chuvia perdidas. Entón, os bois detivéronse e, cun aceno fugaz, ergueron a ollada cara ao ceo na procura dun sinal.

Hoxe, aquel neno xa é avó. Coma todos os venres, agarda a que a súa neta regrese de volta á aldea. Anda a estudar o último ano de carreira na Universidade de Vigo. Sempre que chega, ao baixar do coche, ela dálle unha aperta forte, bícao nas meixelas, e borboríñalle ao oído: avó, conseguímolo! Por riba dos cabelos brancos, no patio, a cerdeira, o cabaceiro vello, mira ao ceo…

A Universidade de Vigo está a facer 25 anos. Somos, xa que logo, unha universidade nova, ilusionada, con ganas e capacidades para seguir a medrar. Contamos con máis de vinte dous mil estudantes, con tres campus universitarios en tres grandes cidades, con agrupacións de investigación punteiras. Docentes de prestixio, persoal de servizos profesional, gobernos con fondo sentido do público. Pero esta Universidade moderna non deixa de mirar ao pobo ao que pertence, ao que se debe. Que mellor homenaxe ao noso pobo que este concerto de Treixadura, gaiteir@s autentic@s, radicais, libres. As súas voces agroman do fondo da fonte, do carreiro que vai á viña, do último muíño, do cabaceiro, e ensínannos a ter os pés na terra.

 

En Ourense, a 1 de maio de 2015

Virxilio Rodríguez Vázquez

Vicerreitor do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

 

 

Díptico. Concerto Treixadura. 25 anos Uvigo. 2015. pdf

Dez anos da sala Alterarte coma un carreiriño de vagalumes

PRÓLOGO AO CATÁLOGO “COLECCIÓN ALTERARTE. DEZ ANOS [2004-2014]”, EDS. XOSÉ M. BUXÁN BRAN E IGNACIO GARCÍA GÓMEZ DEL VALLE, DIFUSORA DE LETRAS, ARTES E IDEAS, OURENSE, 2015, PP. 9-10

Quero comezar salientando e, xa que logo, agradecendo, o traballo realizado polo persoal de administración e servizos do campus no apoio técnico e organizativo da sala Alterarte, por todas/os as/os comisarios/as que se ocuparon de cada unha das sesenta e dúas exposicións que acolleu durante estes dez anos esta sala, e por todas/os as/os artistas que protagonizaron esas exposicións e que nos foron legando as súas obras.

Con este catálogo pechamos un ciclo á vez que abrimos unha exposición perenne, pois nas súas follas quedan xa recollidas para sempre todas as obras pictóricas, fotográficas, audiovisuais, escultóricas que dende o ano 2004 ata o ano 2014 se puideron visitar e desfrutar no Campus, na Universidade, na cidade, en Galicia, nesta a “nosa sala”. Pero ¿que é a sala Alterarte?

A profesora María Lameiras entendeu esta sala como “o compromiso coa cultura” e no seu primeiro ano á frote da Vicerreitoría, autoimpoñíase un mandato que deixaba escrito na introdución ao catálogo da sala correspondente aos anos 2007-2010, dicindo: “Debemos aproveitar a inercia creada estes anos para lanzar con máis forza as propostas xeradas polos próximos creadores. Debemos seguir apoiando a artistas que necesiten espazos coma este e seguiremos incansábeis respaldando propostas de calidade”.

Juan Francisco Gálvez, o Vicerreitor que a precedeu, reflexionaba no catálogo que recollía a exposición Utopía, de Olga Méndez (2007), sinalando, “sempre coidamos que este cativo espazo nun dos pavillóns do Campus Universitario de Ourense habería de ser e actuar para o Campus e a cidade de Ourense como unha especie de caixa máxica, de escenario, de faro e miradoiro…”.

Pola súa banda, o pater da Alterarte, o Vicerreitor Andrés Mazaira, afirmaba na introdución do catálogo da exposición O amor eterno pode agardar, do artista Santi Jiménez (2007): “Aspiramos a que esta moi pequena e sinxela sala de exposicións coa que contamos no Campus Universitario de Ourense sexa un espazo referencial para a nova arte galega, e para iso estamos a construír un Alterarte polo que transitan as inquedanzas, as preguntas, as proclamas e as arelas das fornadas máis mozas do país. Porque Alterarte quixo ser dende un principio un espazo que dende a arte nos alterase, é dicir: que nos afastase do sono e nos dirixise cara ao soño, un lugar que nos fixese estar en alerta, espertos, vivos e imaxinativos”.

Tras dez anos, ¿como podería eu definir a sala Alterarte? ¿Como definir un lugar no que se ten concentrado tanta enerxía creativa, tanta rebeldía e transgresión, tanto berro, un lugar-revolución, como definir a Nuno, a Sara Sapetti, a Acisclo, a Maya, José Paz, e un longo etcétera, como definir o traballo entusiasta, titánico ás veces, do persoal da Universidade, os quilómetros percorridos polos comisarios, a ponte entre campus que esta representa, como definir un recanto explosivo, único, tan vivo…?

O poeta lucense Aquilino Iglesia Alvariño escribiu en 1947, en tempos escuros, un poemario titulado “Cómaros verdes”, disque o primeiro libro publicado en Galego trala guerra. E nese poemario incluíase a mellor oración laica xamais escrita,  a “Oración do sapo”, que nunha das súas estrofas di así:

“Dainos, Señor,

un alpendre de sombras e de luar

para cantar.

E un carreiriño de vagalumes

Polas hortas vizosas do teu reino”.

¿Que é a sala Alterarte…? Para min, a sala Alterarte é ese carreiriño de vagalumes, que grazas ás olladas de cada un de vós, artistas e espectadores, estivo a dar luz e alimento durante estes dez anos e que estou certo, comprométome, que continuará a facelo durante moitos anos máis.

Agardo que todas e todos desfrutedes desta exposición en forma de libro,  e que sigades desfrutando da sala Alterarte, do Campus de Ourense, da Universidade de Vigo. Vivat lampyris nocticula in aeternum!

 

En Ourense, a 29 de Xaneiro de 2015

Virxilio Rodríguez Vázquez

Vicerreitor do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

Martim Codax en Nova Iorque

PRESENTACIÓN DE “MEU AMIGO, MARTIM CODAX”, CONCERTO DE NADAL DO CAMPUS DEOURENSE, UVIGO, SALA MARIE CURIE DO EDIFICIO POLITÉCNICO, 17 DE DECEMBRO DE 2014, ÁS 20:00 H.

 

Ela, como todos os luns dende había un ano, saíu ben cedo do rañaceos que habitaba e comezou a camiñar entre a multitude que xa a esa hora ateigaba as grandes avenidas. Camiñaba con ritmo decidido, enfundada no seu abrigo, o seu gorro e a súa bufanda de lá que só deixaban albiscar un nariz xoguetón e máis alá, os seus ollos verde-fento. Un taxi a velocidade de vertixe Hey girl! Are you sleeping! Parou en seco. Fronte a ela, do outro lado, erguíase un edificio de cristal e ferro que semellaba auga líquida deixándose caer sobre o asfalto. Pensou no Campus de Ourense, do que marchara cunha bolsa de investigación e ao que estaba decidida a voltar coa tese de doutoramento debaixo do brazo. O claxon dun camión alertouna e de novo emprendeu a marcha entre a xente que a levaba como se fose río abaixo. Pasou xunto ás galerías de arte, despois esquivou aos vendedores de hot dogs, cruzou polo subterráneo, saíu á rúa, comezaba a nevar. Ás 9:00 h. chegou ao destino de todos os días, ao 225 Madison Avenue at 36th Street. Entrou, ensinou a credencial, subiu as vellas escaleiras de madeira, gardou as luvas, o gorro, a bufanda e o abrigo. Ao final da gran sala de teitos infinitos e mobles de principios do s. XX, ocupou cerimoniosamente o seu posto. Con delicadeza achegouse ao manuscrito, que presentaba unha marca ao medio, coma se estivese longo tempo dobrado. Inevitablemente, como todas as mañás, nesa primeira visión da notación musical do vello pergamiño, empezou a soar naquel inmenso espazo da Morgan Library & Museum o mar, o mar de Vigo, o inmenso mar de Vigo… Ese día cumpría 25 anos e mentres unha bágoa esvaraba pola súa meixela, un sorriso firme e orgulloso conquistaba a súa faciana.

Dende o outro lado do Atlántico, dende o Campus de Ourense, aproveitamos a porta que nos ofrecen os Campus irmáns de Vigo e Pontevedra para alongar as rías e facer soar aquí a Martim Codax cunha ollada diferente na esperanza de poder bañarnos nas ondas. Esta viaxe deconstructivista pola historia da música medieval galego-portuguesa é posible grazas ao traballo de todas as xentes de Difusora de letras, artes e ideas e aos grupos de música que integran o proxecto “Meu Amigo Martim Codax”, contando coa necesaria colaboración da Excma. Deputación Provincial de Ourense. Parabéns a todos eles por facer que o poeta regrese a casa.

 

En Ourense, a 5 de decembro de 2014

Virxilio Rodríguez Vázquez

Vicerreitor do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

 

 

Díptico. Concerto de Nadal do Campus de Ourense. 2014. pdf

Proxectos Inou 2013. Investigación aplicada na provincia de Ourense

PRÓLOGO AO LIBRO “PROXECTOS INOU 2013. INVESTIGACIÓN APLICADA NA PROVINCIA DE OURENSE”, COORDS. MARÍA LAMEIRAS FERNÁNDEZ, VIRXILIO RODRÍGUEZ VÁZQUEZ, ALBERTO VAQUERO GARCÍA, ANTÓN VILA SOBRINO, VICERREITORÍA DO CAMPUS DE OURENSE, UNIVERSIDADE DE VIGO, OURENSE, 2014, PP. 7-8

 

A Universidade ten como función última contribuír a construír unha sociedade máis libre e xusta. Ese é o obxectivo que rexe as accións das persoas que nela nos integramos, pois como servidores públicos estamos obrigados a supeditar calquera interese persoal ao interese xeral, colectivo, en definitiva, público. Máis ese principio, lonxe de ser abstrato e difuso, ha de atopar concreción na poboación máis próxima, aquela que nos rodea, pois a función referida non tería sentido se non tenta achegar os seus resultados polo menos ao territorio onde se atopa e á comunidade que o habita.

Para conquerir ese obxectivo necesariamente debemos analizar a realidade da contorna na que a Universidade de Vigo, a través do Campus de Ourense, se incardina. Esixímonos, xa que logo, coñecer máis e mellor o noso territorio e os problemas, pero tamén, as oportunidade que presenta. Debemos ollar este territorio e a súa poboación dende múltiples ópticas, pois a súa realidade é poliédrica e para incidir no mesmo non podemos pretender facelo dende un só ámbito de coñecemento, máis o contrario, teñen que ter cabida as análises dende o punto de vista xurídico-social, científico tecnolóxico e experimental, e humanístico. Hai que por a traballar sobre o terreo as xeracións de investigadoras e investigadores máis novas, entendendo que estes non serán máis que os primeiros pasos de carreiras lonxevas e produtivas, na esperanza de que sempre teñan a vista posta nas orixes. Por último, e non por iso menos importante, esa Universidade da que falamos ha ter en conta que para entender pero sobre todo ser entendidos, debemos promover un compromiso permanente coa cultura, o modo de relacionarse e o idioma deste territorio que ocupamos e do que nos preocupamos.

A convocatoria de proxectos INOU, que un ano máis se levou a cabo dende a Vicerreitoría do Campus de Ourense da Universidade de Vigo contando co apoio económico proporcionado pola Excelentísima Deputación Provincial de Ourense a través do Convenio de Colaboración asinado entre ámbalas dúas institucións, foi un instrumento modesto que, sen embargo, posto nas mans das e dos investigadores da Universidade e grazas á súa formación de alto nivel e ao seu bo facer multiplicou a súa forza, facéndoo aínda mellor, para cumprir co obxectivo da devandita convocatoria e que na súa literalidade di así: “o obxectivo deste programa é apoiar as investigacións que contribúan ao desenvolvemento social e económico da provincia de Ourense e ao coñecemento da súa realidade”.

Neste volume atoparemos algún dos resultados aos que os grupos de investigación do Campus de Ourense chegaron na execución do programa INOU 2013. O lector poderá achegarse a estudos que analizan e propoñen en materias relativas á explotación turística dos recursos naturais da Baixa Limia, á investigación e protección do patrimonio paisaxístico do Alto Támega, ao legado dos debuxantes ourensáns da Revista Nós, aos sistemas para vixiar e previr incendios mediante uso de novas tecnoloxías, aos agresores de violencia de xénero na provincia de Ourense, a escorrentía nas estradas e problemas asociados, ao impacto socioeconómico que teñen os tres parques naturais e as dúas reservas da biosfera existentes en distintas comarcas ourensáns, entre outros.

Coñecemento, xuventude, innovación, territorio, identidade, velaquí a importancia desta convocatoria e o valor engadido que a partir da mesma son quen de xerar as mulleres e os homes que integran esta Universidade, este Campus de Ourense.

 

En Ourense, 18 de novembro de 2014

Virxilio Rodríguez Vázquez

Vicerreitor do Campus de Ourense da Universidade de Vigo

 

Prólogo. Proxectos Inou 2013. pdf.